تورکان اورمولونون شعرینه بیر باخیش
آیسان ائلیار
” نه باخیشلار یاشیرام/ رنگلرین آنلادا بیلمه ره م…”
تورکان اورمولو
اورمولو تورکان تخلص ایله شعرلرینی امضالیان، گنج قادین شاعر، تورکان رضازاده اوصالو، ۱۳۶۴-نجی ایلده جنوبی آذربایجاندا، اورمو شهرینده دنیایا گلدی. متوسطه دوره سین علوم انسانی رشته سینده قورتاراندان سونرا، ۱۳۸۲-نجی الده اورمونون آزاد دانشگاهیندا حقوق اوخودو. ۱۳۸۷-نجی ایلده لیسانس آلدی. ائله هامان ایلده ده آنکارا دانشگاهیندا حقوق بین الملل رشته سینده تحصیلینین دالیسین توتدو.
اونون ایلک شعر کتابی۳۴ قطعه عنوان سیز شعرلرله ۱۳۸۴-نجی ایلده “گؤردوم” آدیله یاییلدی.
کتاب عرب و لاتین الیفباسی ایله اورمودا یاز نشریاتی طرفیندن ۱۲۰صحفه ده چاپ اولوبدور. ترکان اورمولونون شعرلری بعضاً ادبیات سایت لاریندادا یاییلیر.
***
۱۳۵۷-نجی ایلدن، بهمن قیامیندان، ایندیه جَن ، بو۳۱ ایلین ایچینده ، جنوبی آذربایجاندا، ایکی عرصه ده بویوک ده یشیک لر اولوبدور. بونلارین بیریسی ملی اویانیش و اوبیریسی ده ادبیاتینان هنر ساحه لری دی کی بیر- بیرنه گنیش تأثیر قویوبدو. یازیچیلار اؤز کیملیک لرینه پی آپارارکن بیلیرلر نه یازسینلار و کیمه یازسینلار. تورکان دییر:
من تورکان ام ،تورک قیزییام!/ آذربایجان اولدوزویام !/ آنلامیشام وارلیغیمی!/ اؤز دیلینی قانما دئمه!
شهریار، سهند، و سابیر کلاسیک ادبیاتدا ینی آدیملار آتدیلار. علیرضا اوختای بو آدیملاری داها اره لیه گؤتوردو. و سحر خانیمین یازی لاریله مدرن شعریمز ده ریندن نفس آلیب جان تاپدی.
تورکان یازیر:« طبیی سون ایللرده… سون ایکی اوچ اون ایلین ایچینده گؤنی آذربایجان دا ، آنا دیلینده یازیلان اثرلرین سایی آرتیب، بو شعرساحه سینده داها چوخ گؤزه چارپیر.طبیی زامان بو اثرلرین یوزده نئچه سینین گرچکده ن بیر ادبی اثر اولدوغونا قرار وره جک تیر…»
گئچن ییرمی ایلین ایچینده مدرن و پست مدرن ادبیاتی گؤنی آذربایجاندا باکی، استانبول، تهران، و دنیا یازیچیلارنین تأثیرلری آلتیندا گؤزه گلیم قده ر گوجلنیب دیر. عزیز سلامی، سلیمان اوغلو، دومان اردم، محمدرضا لوایی، آیدین آراز، هادی قره چای، اسماعیل اولکر و ها بئله باشقالاریندان آد آپاریرلار. قادین شعرینده سحرخانیم، نیگار خیاوی، زیباکرباسی، ترکان اورمولو و بئله بیر شخصیت لر بتون گوجلرینن چالیشرلار.
تورکان خانیم ۱۳۸۷-نجی ایلده “قیزیل آلما” سربست شعر فستیوالیندا سئچیلن شاعرلردن بیری دیر. بو شاعرلرین آدی بئلدی: – سعید موغانلی، زیبا کرباسی، الوار غلیوند، دومان اردم و ترکان اومولو.
***
ترکان اورمولونون “گوردوم” توپلوسو بو شعرینن باشلانیر:
دوستاقدا شعر یازان
شاعری خاطیر لاییرام!
جان وئرن
قادین شاعیری ایله بیرلیکده!…
شعر محبسینده یاشارکن
گئجه نین یاریسی،
اللریمده
زور زنجیری
جینگیلده ییر…
قینامایین کلمه لری
شاللاقلا سام!
آیین
نازلا ساچماسی
غرورومو
ازمکده دیر!
قینامایین آغلاماسام!
او،
دوستاقدا
غرورویلا چکمکده دیر!…
***
ترکانین شعرینین خصوصیت لری:
« دوستاقدا شعر یازان/ شاعری خاطیر لاییرام!/جان وئرن/
قادین شاعیری ایله بیرلیکده!…»
عادی جمله لر ، اجتماعی آنلاملا. شعرین خصوصیتی دالدا گلیر:
«شعر محبسینده یاشارکن/ گئجه نین یاریسی،/ اللریمده/
زور زنجیری/ جینگیلده ییر…»
شعر محبسی ایله زور نجیری”گیزلی لیک”- ی گورسه دیر.
« قینامایین کلمه لری / شاللاقلا سام!/ آیین/ نازلا ساچماسی/
غرورومو/ ازمکده دیر!»
“تصویر” و” تانیش لیق سیلمک”. قایدا و عادت بئله دی کی کلمه یازیلسین، یوخ کی شاللاقلانسین. شاللاق سؤزو تانیش لیغی سیلیر.
« آیین/ نازلا ساچماسی/ غرورومو/ ازمکده دیر!»
آیین نازلی ساچماسی سئوینج یارادار، امما بورادا ترسینه اینجیتمه تؤره دیر و غرورودا ازیر. عذاب وغم – غصه وریر.
تصویرقرابت و” ترسه دویغو ” گؤسترمک ایله گؤزه لیک یارا دیر.
« قینامایین آغلاماسام!/ او، / دوستاقدا/ غرورویلا چکمکده دیر!…»
او، کیم دی و نه یی چکیر؟ شاعربو ایکی توره مه نی بیزدن گیزله دیر. شعرین باشلانئشیلا سونو، دوستاقدا شعریازان شاعرین عذاب چکمکین اوخوجویا گوستریر. شعرخاطیر، محبس و آی کلمه لریله بؤلونوب و سونرادان بو تون ” قوشولوب” دور.
***
۱۷
سیزیلدامارام!
گؤزلریمده کی سایمازلیق،
گؤزلرینین یاشینی
سالخیم
سالخیم
سره جک.
نییه سنی ازدیریم!؟
ایسی گونش
گئنیش زمی وارایکن
حلال اولسون ورزه ن!
-نین معناسین بئله یازیر:vərəzənاو
اوزومو گونش آلتیندا قوروتماق اوچون حاضیر لانان یئر.»
او بورادا یارین روحی خصوصیت لریندن بیرینی عاشقه گؤرسه دیر. شعرین دیلی جماعتین گؤنده لیک دلی اولارکن بیرکلمه ده اورمو لهجه سیندن اوندا گلیبدی و جانایاتان بیرآهنگده مالیکدیر . گوزیاشینی داملا-داملا آخیدماق ، اوزوم گیله لری سالخیمدا توپلانان کیمی توپلاماق، سالخیم -سالخیم یاناقلار وره زنینده سرمک، و او بیری طرفدن مخاطبینه ایسسی گونش له ورزه نی پئشکاش اتمک ، اوخوجودا درین بیر گؤزه لیک حسی یارادیر.
جنوبی آذربایجان ادبیاتی دیل باخیمیندان باکی- استانبول ادبیاتینین تقلید چی لرینین الینده بوغولور. بو وضیعت سیاسی ادبیاتدا داها ارتیق اوره ک بولاندراندی.
ادبیات خالق اوچون وگؤزه لیک اوچون یارانیر. طببی دی کی گره ک محیط ده اولان جماعتین ؤز دلینه یازیلسین. آیری دیل و لهجه لرده ن تأثیر آلماق ؤز یرینده گؤزه ل دیر ، آمما تقلید بوتون ایشی کورلویور. اومود لویوک کی عزیز تورکان شعرینین بو خصوصیتینی داها ارتیق گئنیش لندیره و جنوب ادبیاتینا بؤیوک بیر تأثیر قویایا.
*
۱۳
یوللارین شعرلریندن
دؤنمز یولچولاریندان،
یورولموشام!
یول دؤیمه یه امر ائتمه!
بیرجوت جیریق باشماقلا،
بو یوللارا باخیب دا
یولچولاری سئومه یه،
چوخداندیر آلیشمیشام
من
اوزاقدان سئومه یه!
***
گنج قادین شاعر یاشایشا ینی فکیر لرله تزه باخیشلار سالیر. او یولچولارین یول نغمه لریندن و گدر-گلمزه اوز قویمالاریندان داها یورقوندو. سئوگی یاخیندان قدغان اولدوغو اوچون اوزاقدان سئومه یه عادت ادیبدیر. اوزاقدان سویشمک و سوگینی اوزاقدان قوروماق ، عشق و محبت عالمینده ینی بیرباخیشدی. مخصوصاً اورادا کی بوعشق فردی یوخ بلکه اجتماعی بیر سوگیدی. بو باخیش آزاد بیر حرکت دی ، سئوگینی زیندانلاردان ، چارمیخ لاردان قورتارماق اوچون. یاشایشی و انسانی سئومک اوچون. نئجه کی او بو کتابدا گلمیین شعرلرینین بیرنده بئله دییر:
منی بوراخمیان
ایکی ورغونوم وار
ایکی دلیم!
بیرینین آدی یاشام دی
بیرینین آدی ؤلوم
اوجا بویلو یاشام گؤزه لدیر،
منه باخار
شعر یازار
شراب ایچر…
ؤلوم سه
تکجه خبر گؤنده رر
سوندا منیم سن دییر.
نه ایسه
من سوگیلیمی سئچمیشم
گئدین دیین ؤلومه
یاشام لا سئویشمیشم.
***
ترکان اورمولون شعر دنیاسیندا منده ” گؤردوم” بیز ده گؤردوک وطنی ، خالقیمیزی. واونلارین بدیعی انعکاسینی استبدادین زنجیرلرینده. مهربان تمیز و هنر-یله باغلی اولان باخیشلاریندا. بوتون عاطفه لی دیغولو و معصوم هارایلاریندا.
” گؤردوم” ، بو شعرلراوچون دوغرودان بیر گؤزه ل عنوان دی. بیزیم اوچون کی وطن قربت ایدی ، قربتده قفس، بو گؤزه ل بدیعی باخیشلار وطنه دنیایا، یاشایئشا انسانا؛ کؤنلوموزده بیر گئنیش پنجره آچیر سئوگی نن اومودا کی آزادلیق دویغوسو اوندا دالغالانیر.او شعار ورمیر، قهرمان دالیجا دولانمیر، فردیتی و حس ایله عاطفه نی ایشه توتور.اولومدن به زار دی ، یاشایشی سئورکن اونا گووه نیر. سئوگینی یئرده آختاریر، گویلرده یوخ. باخیشیندا توپلوما طبیعته و شئ لره کلّیتی بوراخارکن جزئییاتا یاپیشیر. منلیینی دوشونرکن انسان سوگیسین اونوتمور. بیر بللی عقیده – ایمان پنجره سیندن دنیایا باخمیر. ؤزو خانیم اولارکن قادین لیق خصوصیت لرین شعرینده چوخ گؤزه ل شکیلده گؤستریر. دیلی جماعتین دیلینه یاخیین اولدوغو حالدا شعرین جوهرین وعنصرلرین یئر به یئراوخوجویا قایتاریر. ساده جه بیر ینی شعر- هنر دنیاسی یارادیر. بیر عالم کی نه گئچمیشه اوخشاییر نده گلجکه. گئچمیشدن بیر سو ایچیر گلجکدن یوز.
ادبیاتیمیزی گوجلندیریب قاباغا آپارماق اوچون بیر نئچه موضوعنی گؤزده ن
قویمامالییق: ۱- شعرین عنصرلارینی داها چوخ ایشه توتماق . ۲- جنوبی آذربایجان ترکی سینین اصالتین قوروماق ۳- محلی و منطقه لی فیکیرلر دن گئچیب دنیا سطحینده اولان گؤروشلره صاحاب اوماق. ۴- پیسیخولوقییا، سوسیولوژی، ادبی و فلسفی علم لریندن دنیا سطحینده فایدالانماق.
***
بیر قیزیل آلما یوخ، ایکی قیزیل آلما یوخ، ایکی یوز قیزیل آلما، سیزین اوچون،
سیز اینجه صنعتکارلاریمیز اوچون، باغیش اولسون،هدییه اولسون. سیزین اوچون کی، یاساق اولموش ، قیفیل لانمیش دلیمیزین قیفیل لارینی آچیب سیندیریر سیز. قیفل لارین آچارلاری سیزده دیر. قفیل لارین آچارلاری بیزده دیر.
۱۶
تکلیگیمدکی آخشام…
گؤزلری دولار آراسیرا!
گؤزلرینین رنگینی
یادیرغاماسین-دئیه،
سؤزلرین یازار آرا سیرا …
معجزه لی بیر سؤز آغلار…
سطیرلر
آردی آردینا دولار،
باخیشلاریندا چابالار!
سطیر لرین رنگی آتار،
خاطیر لار…
خاطیر لار…
خاطیر لار …
۱۸٫۰۶٫۲۰۱۰
---------------
Türkan Urmulunun şerinə bir baxiş
منبع :
آذربایجان
azer-online.com
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen